D Vitamini Nedir? Neye İyi Gelir?

Vücut çok çeşitli kompleks sistemlerin bir arada çalıştığı bir organizmadır. En iyi durumda kalması ve işlemesi için yemekler veya besin destekleri aracılığıyla alınan belirli vitamin, besin ve minerallere ihtiyaç duyar. İhtiyaç duyduğu besinlerden bazıları karşılanmadığında halsizlikten, kemik kırılmasına kadar veya daha ciddi komplikasyonlar görülebilir.

D vitamini (kalsiferol) insan sağlığı için temel besinlerden olan, yağda çözünen bir vitamindir. Steroid vitamin olarak adlandırılır, çünkü metabolizmada kalsiyum ve fosfor emilimini artırır. Normal güneş ışığı cilt hücrelerinde D vitamini üretimi için yeterlidir ancak eksikliği çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde ise kemik yumuşamasına yol açabilir. D vitamininin fayda ve görevlerini aşağıdaki başlıklardan okuyabilirsiniz.

D vitamini eksikliği belirtileri

D vitamini eksikliği sebebiyle görülen hastalıklar raşitizm ve kemik yumuşamasıdır. (osteomalazi) Osteomalazi en çok yetişkinlerde görülür; kemik kırıkları, paytak ve kötü yürüyüş ve kas zayıflığı ile ortaya çıkar. Raşitizm ise çocukların kemiklerinde görülen bir hastalıktır; kemikler yumuşadığı için eğri el ve ayaklara yol açabilir.

Önemli D vitamini kaynakları

Güneş ışığı en önemli D vitamini kaynağıdır. Güneşteki morötesi ışınlar ciltte D vitamini üretimini hızlandırır, günde 15 dakika güneşte kalmak ihtiyaç duyulan D vitaminini almak için yeterlidir.

Uskumru, sardalya ve somon balığı gibi bazı besinler D vitamini içerir. Bunların dışında tereyağı, yumurta sarısı, morina karaciğeri yağı ve yağlı balıklar iyi D vitamini kaynaklarıdır. Bu vitamin çoğunlukla hayvansal besinlerde yer alır ve eğer doğal kaynaklardan ihtiyacınız olan D vitaminini alamıyorsanız gereken miktarları besin destekleri ile karşılayabilirsiniz.

D vitamininin faydaları ve görevleri

1- Fosfat ve Kalsiyum Seviyelerini Kontrol Eder

Kalsiyum ve fosfat vücut fonksiyonları için önemlidir. Hücreler, sinirler, kemik ve kaslar düzgün fonksiyon göstermek için bu minerallere ihtiyaç duyar. Her iki mineral D vitamini varlığında daha iyi emilir. D vitamini eksikliği durumlarında vücut fosfat ve kalsiyum seviyelerini kontrol edemez, kemiklerde zayıflama, yumuşama ve diğer düzensizlikler ortaya çıkabilir.

2- Raşitizmi Tedavi Eder

Raşitizm D vitamini, fosfat ve kalsiyum eksikliği nedeniyle ortaya çıkan bir iskelet sistemi düzensizliğidir. Bacak kemiklerinin röntgeninin çekilmesiyle anlaşılır, fazladan D vitamini kullanılmasıyla tedavi edilebilir. Tedavi sayesinde kemiklerdeki anormallikler yavaş yavaş iyileşir. Kalsiyum eksikliği sebebiyle görülen raşitizmde ise D vitamini ile beraber ekstra kalsiyum kullanılır.

3- Kemik yumuşamasını (Osteomalazi) Tedavi Eder

İnsan kemiklerinin temel bileşenleri: mineraller, kalsiyum, fosfor, kollajenler, osteoklastlar (kemik hücresi yok eden hücreler) ve osteoblastlardır. (kemik hücresi üreten hücreler)

Osteomalazi yumuşak kemik anlamına gelir ve zayıf ve kırılgan kemikler olarak ortaya çıkar. Eğer kollajen kemik dokusu matrisindeki mineral kaplama düzgün değilse bu hastalık ortaya çıkabilir. Bu hastalıkta yeni kemikler mineral kaplama olmadan oluşturulur ve bu yüzden kemiklerde yumuşama görülür. Bu hastalık ağızdan kullanılan D vitamini ve doğrudan güneş ışığı ile tedavi edilir.

4- Periferik Arter Hastalığını Önler

Uzuvlara kan akışının düzgün sağlanamadığı durumlarda periferik arter hastalığı ortaya çıkabilir. Uzuvlar yeterince kan alamadığı için yürürken veya diğer hareketleri yaparken ağrı hissedilir, şiddetli vakalarda uzuv iskemisi, felç ve kalp krizi ortaya çıkabilir. D vitamini bu hastalığı görülme riskini düşürür.

5- Anti-Kanser Potansiyeli

Yüksek D vitamini alımı çeşitli kanser ve kalp damar hastalıklarının ilerlemesini yavaşlatır. Prostat, akciğer, cilt ve lenfoma kanserlerine karşı korur. Araştırmalara göre düşük D vitamini seviyeleri kanser riskini artırır, özellikle kolorektal kanseri riskinin yükseldiği düşünülmektedir. Yıllar boyunca toplanan verilere göre ise metabolizmasında en çok D vitamini bulunan kişilerde kanser görülme riski, diğer kişilere göre %22 daha düşüktür.

6- Kırıkları ve Tehlikeli Kırıkları Önler

D vitamini açısından zengin diyetler tehlikeli kırıkları önler. Yeterli kalsiyum almak, eğer D vitamini eksikse kemikleri güçlü tutmayacaktır, bu durum özellikle yaşlılar için önemlidir. Yaşlandıkça kemik erimesi ve vitamin eksikliği riski artar, bu durum kemiklerin daha kolay kırılmasına yol açabilir.

7- Raşitik Rozariyi (Raşitik Tesbih) Önler

Bu durum sıklıkla raşitizm, iskorbüt veya kondrodistrofisi olan kişilerde görülür. Eklem kıkırdağında kalsiyum eksikliği sebebiyle görülen bir aşırı gelişmedir. D vitamini bu sorunun doğal bir tedavisidir.

Eğer D vitamini eksikliği yaşadığınızı düşünüyor veya yukarıdaki düzensizlikleri yaşıyorsanız doğru tavsiye ve tedavileri almak için doktorunuzla görüşmelisiniz.