Çoban Üzümünün Faydaları Nelerdir?

Çoban üzümü Ericaceae ailesinden bir tür çalıdır. Bu ailede yaklaşık 3500 tür vardır ve çoğunluğu aynı çoban üzümü gibi çalı bitkisidir ve sapı olmayan yaprakları sayesinde ayırt edilirler. Bu ailenin iyi bilinen üyeleri yaban mersini, labrador çayı ve çoban üzümüdür. Çoban üzümü Avrupa’da bolca bulunur ve genellikle fundalıklar, çayırlar ve ormanlarda yetişir.

Çoban Üzümü Nedir?

Çoban üzümü çoğunlukla benzer görünümünden ötürü yaban mersini ile karıştırılır. Çoban üzümünün bilimsel adı Vaccinium Myrtillus iken yaban mersininin bilimsel adı Vaccinium Cyanococcus’tur. Çoban üzümünün İngilizce’si bilberrydir ve Avrupa’da yaygın olarak tüketilir, oysa yaban mersininin İngilizce’si blueberrydir ve Amerika’da tüketimi daha yaygındır. Bu iki meyveyi ayırt etmenin bazı yöntemleri mevcuttur. Çoban üzümünun çapı 3-10 mm arasındayken yaban mersini meyvesinin çapı kabaca 5-13 mm arasında olur. Çoban üzümü yaban mersinine göre daha yumuşak, tatlı, mayhoş ve asidiktir.

Bu bitki neredeyse hiç bakım gerektirmez. Doğada kendi kendi büyüyebilir. Meyvelerin olgunlaştığı sonbahar mevsimi dışında toprak aşırı kurumadıkça sulamaya da ihtiyaç duymaz.

Çoban Üzümünün Sağlığa Faydaları

Göz Sağlığını Korur

Çoban üzümü yaygın olarak göz sağlığına katkısıyla bilinir. II.Dünya Savaşı’ndaki efsanelere göre İngiltere ordusu pilotları gece uçuşuna çıkmadan önce bilberry dedikleri çoban üzümü yerlerdi. İnanışa göre bu meyve gece körlüğünü azaltır ve gece görme kabiliyetini artırır. Bu iddia da doğruluk payı olabilir. O zamandan günümüze yapılan bazı bilimsel araştırmalar bu konuya eğilmiştir. Bir araştırmada çoban üzümünde bulunan antosiyaninler ve E vitaminin kataraktın gelişimini %97 oranında engellediğini ortaya koymuştur. Bir diğer araştırmada çoban üzümü farelerde endotoksin kaynaklı üveiti engelleme de başarılı bulunmuştur.

Kalp Sağlığını Korur ve İyi Gelir

Bu küçük meyveyi tüketmek kalbinize büyük yararlar sağlayabilir. Bir araştırmada; katılımcılar bu meyveyi 8 hafta boyunca tüketmiştir ve araştırmacılar bu diyetin kötü kolesterolü azalttığını ve trombosit işlevi ve tansiyonu düzenlediğini ortaya koymuşlardır.

Kanser ve DNA Hasarı Riskini Azaltır

Berry ailesi antosiyanin açısından zengindir ve kanser riskini azaltıp DNA’yı hasardan korur. 2004 yılında yapılan bir araştırmada, araştırmacılar antosiyanin açısından zengin yiyeceklerin tüketilmesinin kansere yol açan etmenleri ortadan kaldırdığını ve tümör gelişimini azalttığını belirtmişlerdir.

İltihaplanmayı Azaltır

İltihaplanma vücudun hastalık ve zararlılarla mücadele ederken ortaya koyduğu bir savunma mekanizmasıdır. Ancak kronik bir durum aldığında yaşam kalitesini etkiler. Bu bağlamda çoban üzümü içindeki bileşiklerle istenmeyen iltihaplanmaların önüne geçilmesinde yardımcı olur. The Journal of Nutrition dergisinde yayınlanan bir araştırmada, bilim adamları çoban üzümü tüketen katılımcıların vücudunda iltihaplanmaya yol açan faktörlerin ortadan kalktığını gözlemlemiştir. Buradan yola çıkarak antosiyaninli yiyeceklerin kronik inflamatuar hastalıkların hafifletilmesinde pozitif etkisi olabileceğini önermişlerdir.

Diyabeti Kontrol Eder

Avrupa’da çoban üzümü(bilberry) diyabet ve şeker hastalıklarını kontrol etmede ve semptomları hafifletmede en çok tercih edilen meyvelerden biridir. Hayvanlar üzerinde yapılan bir araştırmaya göre çoban üzümündeki bileşikler insülin salgısını tetikleyerek kan şekeri seviyesini düşürür.

Çoban Üzümü Nasıl Kullanılır?

Tarihte çoban üzümü farklı amaçlar için kullanılmıştır. Orta Çağ’da çoban üzümü tüketmenin ishale iyi geldiğine inanılırdır. İskoçya ve İrlanda’da yün, keten ve kağıtları boyamak için kullanılmıştır. (11) Günümüzde farklı yemeklere eklenmektedir. En sık kullanım şekilleri aşağıdadır.

• Çiğ: Çoban üzümü atıştırmalık olarak çiğ tüketilebilir.
• Çay: Çoban üzümü çayı yaygın olarak tercih edilmektedir.
• Kek: Meyveli kek olarak tüketimi yaygındır.
• Meyve Suyu: Günün her saatinde içmek için uygun harika meyve suları yapabilirsiniz.
• Reçel: Şeker ve çoban üzümünü kaynatarak reçel yapabilirsiniz.

Çoban Üzümü Bilinen 2 Yan Etkiye Sebep Olabilir

Çoban üzümü genel olarak yemek için güvenlidir ancak bazı bilinen yan etkileri vardır. Tedavi amaçlı kan inceltici ilaçlar alıyorsanız çoban üzümü ilaçların fonksiyonunu artırabilir ve aşırı doz kullanmış olabilirsiniz. Bu durumda da kanın pıhtılaşma özelliği oldukça azalacaktır. (12)

Çoban üzümü kan şekerini azaltma etkisinden ötürü diyabet ilaçlarının etkisini artırabilir. Bu meyve ve diyabet ilaçları bir araya gelincekan şekerinin normalin altına düştüğü durumlarda oluşan hipoglisemi oluşabilir. Diyabet ilacı kullananlara önemle çoban üzümü tüketmemeleri tavsiye edilir. (13)

Çoban Üzümü / Bilberry Besin Değerleri – 100 gr

*Değerler 2000 kalorilik bir günlük diyet için geçerlidir. Yaşam tarzınıza göre kalori ihtiyacınız daha az veya fazla olabilir.