Ashwagandha (Kış Kirazı) Faydaları Nelerdir?

Ayurvedik tıpta popüler bir bitki olan ashwagandha; ülkemizde kış kirazı, morsalkım ve Hint ginsengi gibi isimlerle anılır ancak ashwagandha kullanımı da oldukça yaygındır. Bitkinin en önemli kısmı köküdür. Kökü küçük parçalar halinde veya toz formunda, toniklerde, tentürlerde kullanılabilir. Yine bitkinin yapraklarından ve kurutulmuş veya toz haline getirilmiş kökünden bitkisel çaylar hazırlanarak veya esans yağının kullanılması da yaygındır.

Bilimsel adı Withania somnifera olan Ashwagandha Sanskritçe’de “at kokan” anlamına gelir. Bitkiye böyle bir isim verilmesinin sebebinin, kişiye bir at gücü ve dayanıklılığı vermesi olduğunu söyleyen kaynaklar vardır. Bu bitki ayurvedik tıpta “Rasayana” sınıfındadır ve bu sınıftaki bitkiler vücudun iyileşmesine ve uzun yaşama fayda sağlar.

Patlıcangiller ailesinden olan bitkinin çok sayıda faydası vardır. Öne çıkan faydalarını, vücut fonksiyonlarını geliştirmesi, stres ile başa çıkma kabiliyetini artırması, beyin fonksiyonlarını güçlendirmesi, doğurganlığı artırması, cinsel açıdan faydalar sağlaması, kanser, diyabet ve romatizmaya iyi gelmesi olarak belirtebiliriz. Bitki 3000 yıldır stresi azaltmada, enerjiyi ve konsantrasyonu artırmada kullanılmaktadır.

Ashwagandha (Kış Kirazı-Hint Ginsengi) Faydaları Nelerdir?

Bitkinin sağlık faydalarının çoğu içerdiği yüksek withanolide konsantrasyonu sayesinde gerçekleşmektedir. Bitkinin faydalarını aşağıda listeledik ancak listede yer almayan etkili olduğu alanlar da bulunmaktadır.

1- Kolesterolü Kontrol Eder, Kalp Sağlığına İyi Gelir

Bitki antienflamatuar ve antioksidan özellikleriyle kardiovasküler sorunlara iyi gelir. Kalp kaslarını güçlendirir ve ayrıca kolesterolü düzenler. 2009 yılında yapılan bir araştırmaya göre kolesterol seviyelerini düşüren hipolipidemik özellikler göstermektedir.

2- Ereksiyon Sorununa İyi Gelir

Kış kirazı ereksiyon sorunlarına karşı size yardımcı olabilir. Bu bitki hem erkek hem de kadınlarda libidoyu artırabilir ve ereksiyon sorununa karşı bir ilaç olarak tavsiye edilmektedir. Bu amaçla kullananlara bir doktor gözetiminde kullanmaları önerilir.

3- Erkeklerde Testesteronu, Doğurganlığı ve Sperm Miktarını Artırır

Güçlü afrodizyak özellikleriyle beraber sperm miktarını ve mobilitesini artırır. Bir araştırmada stres sebebiyle doğurganlık sorunu yaşayan ve ashwagandha kullanan erkeklerde yüksek antioksidan seviyesi ve daha iyi sperm kalitesi görülmüştür. 3 aylık tedaviden sonra partnerlerinin %14’ü hamile kalmıştır.

4- Anksiyete ve Stresi Azaltır

Anksiyete ve stresin azaltılmasında etkilidir. Bitki Ayurveda tıbbında hem fiziksel hem de zihinsel sağlık için geleneksel olarak kullanılmaktadır. Özellikle depresyon üzerindeki etkileri incelenmiş ve anksiyete ve depresyonu azalttığı öğrenilmiştir.

Kronik stres sorunu olan 64 kişi üzerinde 60 günlük bir araştırma yapılmıştır. Besin takviyesi olarak ashwagandha alanlar anksiyete ve insonmiada ortalama %64 azalma bildirirken, plasebo grubu %11 azalma bildirmiştir. Bir diğer araştırmada ashwagandha kullananların %88’i anksiyetelerinde azalma bildirirken, plasebo alanlar %50 azalma bildirmiştir.

5- Beyni Güçlendirir, Enerjiyi Artırır

Kış kirazı çayındaki aktif bileşenler beynin asetilkolin gibi belirli kimyasalları daha iyi kullanmasını sağlayarak nöral iletişimi hızlandırır ve hafıza tutma ve çağırma kabiliyetlerini artırır. Bitkinin ayrıca bunama hastalarında beyin hücrelerinin bozulmasını yavaşlattığı bilinmektedir. Bitki beyin hücrelerini onarır, sinirsel ağ ve sinapsları yeniden oluşturur. Çayını kullananlarda metabolizmayı hızlandırır, içenlere taze ve temiz bir enerji sağlar.

6- Diyabetle Savaşır

Ayurvedik tıpta uzun süredir diyabete karşı çözüm olarak kullanılmaktadır. Konu hakkında yapılan araştırmalarda pozitif sonuçlar elde edilmiştir. Bir araştırmada insülin salgısını ve hassasiyetini artırdığı ortaya konmuştur. Şizofreni hastalarının katıldığı bir araştırmada, 4 hafta boyunca ashwagandha tüketilmiş ve açlık ve yemek sonrası kan şekeri seviyeleri önemli ölçüde düşmüştür.

Ayrıca küçük çaplı bir araştırmada 6 tip-2 diyabet hastası 30 gün boyunca ağızdan ashwagandha kullanmış ve açlık kan şekerinin önemli ölçüde düştüğü, bitkinin diyabete karşı etkili olduğu gözlenmiştir.

7- Kortizol Seviyelerini Düşürür

Vücudun stres hormonu olan kortizol üretimini %28 oranında azaltır.

8- Kanser Tedavisine Faydalıdır

Bir araştırma ashwagandhayı, kanser hücrelerini öldürme özelliklerinden dolayı onkoloji alanında radyasyon terapisi ve kemoterapi ile birlikte kullanılabilecek bir yeni alternatif olarak belirtmiştir. Bitkinin kanser hücrelerine toksik, normal hücrelere güvenli olan reaktif oksijen türleri oluşturduğuna ve kanser hücrelerinin apoptoza olan direncini kırdığına inanılıyor. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar göğüs, akciğer, kolon, beyin ve yumurtalık ve bir dizi diğer kanseri türünün tedavisine yardımcı olabileceğini belirtiyor. Bir araştırmada, yumurtalık tümörü olan fareler sadece ashwagandha veya başka bir anti-kanser ilacıyla tedavi edilmiş ve tümör büyümesinde %70-80 azalma görülmüştür. Bu sonuçları insanlarda onaylayabilecek bir araştırma henüz yoktur ancak araştırmalar cesaret vermektedir.

9- Tiroid Bezini Aktifleştirir

Hipotiroidizmde tiroid bezini uyarmak için kullanılabilir. Bir araştırmada günlük olarak verilen kök özlerinin tiorid hormonları salgısını arıtrdığı ortaya çıkarılmıştır.

10- Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Araştırmalara göre hint ginsengi tüketimi bağışıklık sistemi reaktivitesinde güçlü modülasyona yol açar ve immünosupresif ilaçların sebep olduğu kemik iliği supresyonunu (myelosupresyon) önler. Ayrıca kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombosit sayısını artırır.

11- Kan Üretimini Artırır

Hematopoez yeni kan üretimi sürecidir. Araştırmalara göre ashwagandha hematopoetik özellikler gösterir. (21) Araştırmada farelerde kırmızı kan hücreleri ve beyaz kan hücreleri sayısının önemli ölçüde artığı gözlenmiştir.

12- Cildin Genç Kalmasını Sağlar

Ashwaganda östrojen seviyelerini yükseltir ve sonuç olarak kollajen üretimini tetikler. Bu sayede cildin genç görünmesine ve doğal yağların üretimine fayda sağlar. Ayrıca kırışıklara, siyah lekelere ve kızarıklıklara sebep olan serbest radikallerle savaşır ve hatta cilt kanseri riskini düşürebilir.

13- Nöbetleri Önler

Ashwagandhanın nöbet ve kasılmaları önlemek için çözüm olarak kullanılması Ayurvedik tıpta yaygındır. Bir diğer araştırmada bu harika bitkinin antikonvülsan özellikleri gösterilmiştir.

14- Kas Gelişimini ve Gücü Artırır.

15- Oküler Hastalıkları Azaltır

Yapılan bir araştırma antioksidan ve cytoprotective özelliklerinin katarakt hastalıklarıyla savaşmada ideal olduğunu açıklamıştır.

16- Antienflamatuar Özellikleri Vardır, Artrit ve Romatizmaya İyi Gelir

Bitkinin bir dizi romatizmal soruna karşı etkili olduğu bulunmuştur. İçerdiği antienflamatuar faydalar içindeki alkaloidler, saponinler ve steroidal laktonlardan kaynaklanmaktadır. Bitkinin yağı da cilde ve sorunlu dokulara uygulandığında etkilidir.

17- Antibakteriyeldir

Ağızdan kullanıldığında bakteri kaynaklı enfeksiyonlara karşı etkilidir. Bunların arasında ürogenital, mide-bağırsak ve solunum yolu enfeksiyonları bulunur.

19- İnsomnia’ya (Uykusuzluk) İyi Gelir

İçerdiği doğal rahatlatıcı bileşenlerle insomnia tedavisinde etkilidir. Vücudun stres hormonu olan kortizol üretimini %28 oranında azaltır. Ayrıca vücudun daha aktif olmasını sağlayarak gün sonunda uyumayı kolaylaştırır.

Ashwagandha Yan Etkileri / Zararları

Ashwaganda (kış kirazı) 

kısa süreli ağızdan alındığında büyük oranda güvenlidir. Uzun süreli kullanımlar hakkında yeterli bilgi yoktur. Yüksek dozları mide sorunları, ishal ve kusma yapabilir.

Hamilelik ve Emzirme

Eğer hamileyseniz bu bitkiyi kullanmayın. Büyük olasılıkla güvenli değildir. Düşük ilacı özellikleri gösterdiği bilinmektedir, düşüğe sebep olduğuna dair bilgiler vardır. Emzirirken kullanılması hakkında yeterli bilgi yoktur.

İlaç Etkileşimleri Riski

Ashwagandha diğer ilaçlarla etkileşime girebileceğinden doktorlar kullanırken dikkatli olunmasını önerir. Özellikle diyabet, yüksek ve düşük tansiyon, anksiyete, depresyon ve insomnia ilacı kullananlarda ilaçların etkilerini ciddi oranda arttırabilir.

Mide Ülseri

Mide bağırsak yolunda tahrişe sebep olabilir ve ülseri kötüleştirebilir.

Bağışıklık Sistemin Hastalıkları

Bağışıklık sisteminin daha aktif olmasına sebep olduğu için MS, lupus, romatoid artrit gibi hastalıkların semptomlarını artırabilir. Bu hastalıklardan birine sahipseniz uzak durmak daha iyidir.

Ameliyat

Merkezi sinir sistemini yavaşlatabilir. Anestezi ve diğer ilaçların etkisini artırabilir. Planlanmış ameliyatınızdan 2 hafta önce almayı bırakmanız önerilir.

Tiroid Sorunları

Tiroid hormonu seviyelerini yükseltir. Tiroid hormonu ilaçları alırken kaçınılmalı veya dikkatli kullanılmalıdır.

Ashwagandha Nasıl Kullanılır

Bu bitkinin kapsül olarak, yağının, taze veya kurutulmuş ve toz haline getirilmiş kökünün ve yapraklarının çay olarak kullanımı yaygındır. Kullanımında standart bir doz yoktur. Kapsül olarak destek amacıyla günde bir veya iki sefer 450–500 mg olarak kullanılabilir. Genel iyilik ve sağlığı artırmak için genellikle günde 3-6 gram arası önerilir. Çayının kullanılması da yaygındır. Belirli bir hastalığın tedavisinde kullanılacağı zaman bir sağlık uzmanına danışmanız önerilir.

Ashwagandha Çayı Nasıl Hazırlanır

Ashwagandha çayını, bitkinin tozunu suda 10 dakika kaynatarak hazırlayabilirsiniz. Bir bardak için bir çay kaşığından fazla kullanmayın. Aşağıda daha detaylı bir tarif bulabilirsiniz.

Malzemeler: Yarım bardak süt, 1 çay kaşığı ashwagandha tozu, 1 çay kaşığı bal, yarım bardak su

Hazırlanışı: 

• Suyu, sütü, bitkiyi ve balı düşük sıcaklıkta kaynatın
• Karışımın %50’si buharlaşıncaya kadar bekleyin
• Kakule ekleyin ve ılık olarak tüketin. Günde iki kere içmeniz önerilir.